Onze financiële positie
Het college heeft voortdurend oog voor de externe ontwikkelingen en de financiële mogelijkheden die de gemeente heeft. Een verantwoord financieel beheer voor de korte én lange termijn vormt hierbij het uitgangspunt. Dit om de financiële weerbaarheid van onze gemeente naar de toekomst te kunnen borgen. Dit beleid, en dat van voorgaande jaren, heeft ervoor gezorgd dat onze financiële positie goed is. Dit is wederom bevestigd door drie organisaties die, ongevraagd, onze financiële positie hebben beoordeeld.
Landelijk beleid en ontwikkelingen in 2022
Na de Tweede Kamer verkiezingen in 2021 is pas in het najaar van 2021 een nieuw kabinet tot stand gekomen. De forse ambities van dit kabinet hebben een positieve invloed gehad op de ontwikkeling van de rijksbijdrage in de algemene uitkering in het gemeentefonds. De oorzaak hiervan is de ‘trapje op, trapje af’ systematiek waarbij er een verband ligt tussen de geplande rijksuitgaven en de uitkeringen in het gemeentefonds. Voor de jaren 2022-2025 komen er veel financiële middelen richting de gemeente. Naast een positieve uitkomst uit de herverdeling gemeentefonds hebben deze extra financiële middelen gezorgd voor een sluitende meerjarige begroting. Hierbij was ook voldoende ruimte aanwezig voor de financiële effecten van het in november 2022 vastgestelde collegeprogramma 2022-2026 ‘Verbinden Verbeteren Vernieuwen’. De rijksuitgaven zijn leidend voor de uitkering in het gemeentefonds en kennen over het algemeen een grillig verloop. Hierdoor hebben we de aanvullende inkomsten met een enige voorzichtigheid verwerkt in de meerjarige begroting. In het voorjaar van 2022 was veel onduidelijk over de jaren volgend op de kabinetsperiode van 2022-2025. Met name over het jaar 2026 was grote onzekerheid. Door de VNG werd zelfs gesproken over een ‘financieel ravijn’. Het kabinet heeft in het najaar van 2022 voor 2026 aanvullende garanties afgegeven.
Toezicht op de financiële positie
Provincie Noord-Holland
Provincie Noord-Holland geeft jaarlijks aan onder welke vorm van toezicht een gemeente valt. De provincie baseert dit op de begroting voor het betreffende jaar. Voor 2022 (en ook voor 2023) is aangegeven dat onze gemeente onder het zogenaamde ‘repressieve toezicht’ valt. Dit betekent dat toezicht achteraf plaatsvindt. We hoeven besluiten dus niet vooraf ter goedkeuring aan de provincie voor te leggen. Het repressieve toezicht is al een aantal jaren achtereen onveranderd.
BDO Accountants
Uit de jaarlijkse benchmark die BDO Accountants uitvoert onder alle gemeenten in Nederland komen we ook in 2022 goed uit de bus. Op alle getoetste risicocriteria scoren we ‘minst risicovol’. Daarmee krijgt de gemeente Edam-Volendam het rapportcijfer 10.
In de benchmark beoordeelt BDO gemeenten op onderstaande risico’s. Hierbij maken zij gebruik van de kaders van de provinciale toezichthouders, te weten:
· Netto schuldquote
· Solvabiliteitsrisico
· Grondexploitatie
· Structurele exploitatieruimte
· Belastingcapaciteit
VNG
De VNG heeft een ‘monitor financiële conditie gemeenten’. In deze monitor worden een aantal financiële ratio’s bekeken van alle gemeenten in Nederland. Zoals bijvoorbeeld de solvabiliteitsratio en de netto schuldquote. Na jaren van verslechtering is de financiële conditie van gemeenten verbeterd. In 2020 scoorden nog 42 gemeenten een onvoldoende, in 2021 waren dat er 16. Onze gemeente scoort in deze monitor over 2021 een 9.
Conclusie onderzoeken
Bovenstaande onderzoeksresultaten bevestigen dat dit collegebeleid, evenals dat van voorgaande jaren, heeft bijgedragen aan onze huidige positieve financiële situatie. En dat onze gemeente er financieel nog steeds goed voor staat.
Regionaal coronabeleid
2022 werd gestart onder een aantal beperkende Coronamaatregelen. In de loop van het eerste kwartaal werden deze maatregelen losgelaten en konden we weer een reguliere bedrijfsvoering opstarten. In de overige kwartalen van 2022 zijn geen nieuwe coronamaatregelen doorgevoerd.
ROM NH (Regionale Ontwikkelingsmaatschappij)
Op 9 september 2021 heeft de gemeenteraad ingestemd met de oprichting van de ROM. Tegelijk heeft de gemeenteraad ook ingestemd met een deelname van € 900.000 (1% van de gemeentelijke begroting) in deze ROM. Storting van dit kapitaal gebeurt in tranches, waarvan de laatste storting uiterlijk in 2026 plaatsvindt. In 2022 heeft de gemeente de eerste storting ter hoogte van € 90.000 voldaan. De ROM zal regionaal de puzzel in de samenwerking met andere fondsen en partners dichtleggen. De ROM doet dit met een financieringsaanbod en met business development. Voor onze gemeente betekent dit dat we financiële ruimte creëren voor ondernemers die actief willen bijdragen aan de verduurzaming van hun bedrijf. De ROM springt daar op in. Hierdoor kunnen ook onze lokale ondernemers hun duurzame initiatieven doorontwikkelen en zo een bijdrage leveren aan een duurzaam Edam-Volendam.