Portefeuillehouder: Lieke Sievers
Coalitieakkoord 2016-2022
Veiligheid vormt de basis voor een leefbare samenleving. Voorkomen is beter dan genezen. Daar waar sprake is van ernstige overlast, is een stevige integrale aanpak nodig vanuit de gemeente. In dit verband krijgen de problematiek op het Zuideinde (kern Volendam tussen de Haven en het Marinapark) en in de omgeving van basisschool De Piramide (kern Edam) prioriteit. Hierbij wordt ingezet op de combinatie van preventie en repressie. Zichtbaarheid en de feedback op meldingen zijn daarbij belangrijke elementen bij zowel de preventie als de subjectieve veiligheidsbeleving. Naast investeren in de relatie met de bewoners en bedrijven in buurten en wijken en de zichtbare inzet met o.a. drugshonden in het uitgaansgebied in Volendam wordt waar mogelijk onder meer gedacht aan de inzet van mobiel cameratoezicht als instrument.
Nadere toelichting
Het veiligheidsdomein bevindt zich momenteel in een transitie richting een bottom-up benadering. De overheid verlaat haar rol als ‘leverancier’ van veiligheid, immers het weerstandsvermogen van burgers en bedrijven en preventie aan hun zijde is medebepalend voor het uiteindelijke veiligheidsbeeld.
Daarbij is samenwerking in maatschappelijke netwerken essentieel, zodat de gemeente input en beeldvorming extern zoekt, en niet alleen van het eigen beleid uitgaat. Burgers en ondernemers hebben, naast de overheid, een eigen verantwoordelijkheid voor (en eigen belang bij) een leefbare en veilige woon-, werk- en leefomgeving. Het vergroten van betrokkenheid en weerstandsvermogen staan centraal in onze veiligheidsbenadering. Thema's die binnen dit programma spelen zijn hieronder nader toegelicht. De ontwikkeling en de gevolgen van de Covid-19 uitbraak hebben sterke invloed gehad op de voortgang. Niet alleen omdat ‘Corona’ een beslag legde op de ambtelijke capaciteit van de afdeling Veiligheid, maar vooral ook omdat beperkingen op het sociaal verkeer het aangaan van nieuwe samenwerkingen behoorlijk in de weg stond.
Doelen en ambities
Gebiedsgerichte participatie
Met het Actieprogramma Integrale Veiligheid 2018 – 2022 (AIV) beschikken we over een breed gedragen gebied gebonden en meerjarig actieprogramma voor het veiligheidsdomein dat tot stand is gekomen voor en door de inwoners van onze wijken, buurten en dorpen. Op basis van een positieve houding wordt er gefocust op thema- en gebiedsgebonden prioritering voor de lange termijn waar het veiligheidsopgaven (mede) betreft.
Prettige woon en leefomgeving in dorpen en wijken
Het doel van het AIV en de inzet van buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) is leefbaarheid en veiligheid in de kernen van Edam-Volendam op een hoog niveau te houden, zowel feitelijk als in de veiligheidsbeleving. De welzijnsbeleving in de eigen woon en leefomgeving is groter naarmate sociaal-hinderlijk gedrag minder kans krijgt. Zichtbaar toezicht voedt bij veel mensen het besef dat een goede leefbaarheid ertoe doet. Met de handhaving als stok achter de deur groeien de veerkracht en het vertrouwen van bewoners, omdat men zich gesteund weet bij de zorg voor het sociale klimaat in de woonomgeving.
Ook de stelselmatige aanpak van ondermijning, radicalisering, extremisme en regionale veiligheidsthema’s hebben een doorwerking naar de veiligheid in onze samenleving.
Wat wilden we daarvoor doen
Gebiedsgerichte participatie en prettige woon- en leefomgeving in dorpen en wijken
Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid
Het uitvoeringsprogramma is een weergave van relevante veiligheidsthema’s en de vertaling naar concrete activiteiten binnen onze gemeente. De aanpak kent een sterk preventief karakter en beoogt de veerkracht van de inwoners te vergroten. Dit met het doel een leefbare en veilige samenleving te stimuleren.
Uitvoeringsprogramma Handhaving Openbare Ruimte
Dit programma bevat de speerpunten van de gemeente in het realiseren van een veilige woon-, werk- en leefomgeving. Toezicht en handhaving van de boa’s zijn instrumenteel. Zij treden op tegen en beperken hinder en overlast in de openbare ruimte. En zij vervullen een signaalfunctie voor andere onderdelen van de gemeente.
Integraal Meerjarenbeleidsplan Veiligheid
De regionale samenwerking in de politie-eenheid Noord-Holland wordt de komende jaren vormgegeven aan de hand van het Integraal Meerjarenbeleidsplan Veiligheid (IMV). Het IMV bevat gemeente overschrijdende thema’s die door gemeenten, openbaar ministerie en politie als prioriteit worden gezien en waaraan de partijen zich committeren als extra regionale inspanning. Het gaat om ondermijning, zorg en veiligheid, radicalisering en extremisme, de aanpak van cybercrime en gedigitaliseerde vormen van criminaliteit. Prominent thema is Zorg en Veiligheid. Dit wordt in de vorm van “Allen voor Een” voortgezet. Organisatieontwikkelingen binnen de politie kunnen van invloed zijn op de mogelijkheid van de politie zich als leidende samenwerkingspartner te manifesteren.
Evaluatie beleidsnota evenementenveiligheid ‘Een dijk van een evenement’
De gemeente ontvangt jaarlijks vele aanvragen voor evenementen. Ons beleid is beschreven in de nota "Een dijk van een evenement". Deze nota wordt geëvalueerd. Doel van de evaluatie is een heldere en voorspelbare wijze van het vergunningsverleningsproces te beschrijven, ook ten behoeve van aanvragers. Hierbij speelt de nieuwe Algemene plaatselijke verordening (APV) een belangrijke kaderstellende rol, eveneens de invloed van de Omgevingswet. In een nieuwe versie van het evenementenbeleid zal de inhoudelijke samenhang met nieuw beleid (toerisme, haven, terrassenbeleid) worden vervat. De kaders uit deze beleidsvelden zullen inhoudelijk richtinggevend zijn voor het vergunningsverleningsproces.
Buurtbemiddeling
In 2022 wordt de samenwerking met de Stichting Beterburen gecontinueerd. Vanaf 2019 is effectief gestart met de invoering van de methodiek buurtbemiddeling. Er zijn vrijwilligers geworven en opgeleid die als bemiddelaar kunnen optreden. De vraag naar bemiddeling blijkt hoger dan verwacht, mogelijk ook als gevolg van Corona, dat mensen meer thuis houdt en zo wellicht meer gelegenheid voor conflicten in de woonomgeving schept.
Bij buurtbemiddeling nemen betrokken burgers zelf de verantwoordelijkheid in een bemiddelingstraject een oplossing te vinden voor problemen die zij in hun onderlinge betrekking ervaren. Dit past bij onze visie op de betrokken, verantwoordelijke rol die binnen het veiligheidsdomein voor de burger is weggelegd. En het ontlast wijkagenten en woningcorporaties omdat in vele gevallen een duurzame oplossing wordt gevonden.
Cameratoezicht
Het cameratoezicht in het centrum van Volendam wordt voortgezet. Het nieuwe camerasysteem is inmiddels ruim twee jaar operationeel, zodat er inmiddels teruggekeken kan worden op enige technische ervaring met het systeem en de ‘kinderziektes’ zijn opgelost. Corona heeft de wijze waarop het systeem ten behoeve van opsporing, toezicht en handhaving wordt benut sterk geraakt. Zodra toerisme, horeca en evenementen weer enigszins naar het normale stramien terugkeren wordt het cameratoezicht ingezet om de veiligheidszorg daarbij te ondersteunen.
De beleidsuitvoering omvat verder onder andere de invulling van:
- Regionale samenwerking o.a. Veiligheidshuis en TopX, Zorg en Veiligheid, CTER, RIEC, Samen Veilig.
- Programma LEF
- Jongerenwerk (voornamelijk medefinanciering aan dit vanuit afdeling Samenleving gecoördineerde project)
- Vuurwerkbeleid, waar een wettelijke basis voor gemeentelijk handelen is
- Veiligheid op het open water (dienstverleningsovereenkomst met Reddingsstation Warder)
- Aanpak overlast uitgaansgebied Oude Kom en Zuideinde met o.a. cameratoezicht
- Publieksveiligheid tijdens evenementen (o.a. kermissen)
Projecten in Programma Projecten
Verplaatsing Brandweer Kwadijk
Het realiseren van een brandweerpost in Kwadijk op nieuwe locatie. Het verkopen van de bestaande locatie. Het project bevindt zich in de ontwerpfase. Verwachte oplevering in 2022.
Tijdelijke verplaatsing Brandweer Edam
Om de voortgang van de stadsherstelontwikkeling aan de Hoogstraat niet te vertragen dient de brandweer Edam eind 2021/begin 2022 (tijdelijk) verhuisd te zijn.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Gebiedsgerichte participatie en prettige woon- en leefomgeving in dorpen en wijken
Evaluatie beleidsnota evenementenveiligheid ‘Een dijk van een evenement’ 
Door corona is de continuïteit van evenementen niet gewaarborgd geweest, en is het niet opportuun geweest deze evaluatie uit te voeren zoals oorspronkelijk voorzien (d.w.z. met een verbinding naar de Omgevingswet en het terrassenbeleid). Corona heeft gezorgd voor een wijziging in het terrassenbeleid, te weten een aanzienlijke uitbreiding. En het traject rondom de Omgevingswet blijft onzekerheden bevatten. De oorspronkelijke uitgangspunten zijn daardoor gewijzigd. Een evaluatie gericht op het evenementenveiligheidsbeleid en het vergunningenproces komt medio 2023 beschikbaar, en kan voor verdere richtinggevende keuzes in die kaders worden aangewend.
Integraal Meerjarenbeleidsplan Veiligheid (IMV) 
In 2022 hebben we in Edam-Volendam uitvoering gegeven aan verschillende projecten vanuit het samenwerkingsverband Noord-Holland, Samen Veilig (NHSV). We maken onderdeel uit van een regionale samenwerking tegen ondermijnende criminaliteit en hebben samen met politie en ketenpartners multidisciplinaire controles uitgevoerd. We hebben een bijdrage geleverd aan de voorbereiding van de samenvoeging van NHSV, Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC) en het programma Aanpak ondermijning. Dit moet de coördinatie van en regie op alle onderdelen van het IMV vereenvoudigen. In 2022 is een ‘tijdelijk’ IMV van een jaar (2022-2023) tot stand gebracht. Dit als overbrugging naar een nieuw IMV met een volledige planperiode (2023-2027). We gebruiken hiervoor de nieuwe Veiligheidsambitie van de Rijksoverheid als leidraad. De Landelijke Veiligheidsambitie 2023-2026 benoemt drie prioriteiten: Cybercrime, mensenhandel, ondermijning en georganiseerde criminaliteit. Dit geeft richting aan het IMV en de inzet van politie en Openbaar Ministerie op het bovengemeentelijke niveau. Door personeelsverloop en ziekte binnen onze organisatie is de samenwerking vanuit Edam-Volendam niet op het gewenste niveau geweest. Onze ambitie is om dit in 2023 op orde te hebben.
Uitvoeringsprogramma Handhaving Openbare Ruimte 2022 
De gemeentelijke ’boa’s hebben hun werkzaamheden vormgegeven volgens het Uitvoeringsprogramma. Dit bevat de voornaamste taakvelden en de prioritering hiervan voor de boa’s. Het houden van gepland toezicht op de leefbaarheid in de openbare ruimte draagt bij aan een positief ervaren woon- en leefomgeving. Zij hebben overtredingen die omwonenden ergernis bezorgen met voorrang opgepakt. Denk aan het onjuist aanbieden van vuil of foutparkeren in woonomgevingen. Daarnaast is het in kaart brengen van hangjeugd en het opbouwen van contacten met deze jeugd een speerpunt geweest. Hierbij is uiteraard samenwerking met het jongerenwerk en wijkagenten van belang. Door personele wisselingen bij de boa’s en krapte op deze arbeidsmarkt, is de inzet minder intensief geweest dan eerdere jaren. De promotie van FC Volendam naar de eredivisie heeft tot gevolg dat de inzet van ’boa’s rondom wedstrijden ook op ‘eredivisieniveau’ is komen te liggen. Zij zijn de ogen en oren op straat en hebben een signalerende rol. De boa’s hebben daarom kennis en vaardigheden aangeboden gekregen om ondermijning te signaleren.
Uitvoeringsprogramma Integrale Veiligheid 2022 
We hebben de uitvoering van het actieprogramma Integrale Veiligheid voortgezet. Voor het thema zorg en veiligheid is het project ‘Allen voor Een’ ingezet om het zorg- en veiligheidsdomein geïntegreerd te laten optrekken waar nodig.. Een regionaal onderzoek naar de aanknopingspunten om overlastgevende is het startpunt om verbeteringen in de ketensamenwerking te realiseren. Dit in samenwerking tussen zorgverleners, de GGD en gemeenten.
Buurtbemiddeling in samenwerking met Stichting BeterBuren is een succes. Het aantal bemiddelingen ligt driemaal hoger dan verwacht, dus dit initiatief voorziet duidelijk in een behoefte. BeterBuren heeft inmiddels tientallen bemiddelaars opgeleid.
De aandacht voor de Singelwijk heeft geleid tot de start-up van een project. Met dit project willen we de kwaliteit van deze wijk en de tevredenheid over de leefomgeving in de volle breedte verbeteren. Veiligheid is één van de speerpunten in dit project.
We gaan door met het cameratoezicht in het centrum van Volendam. Nu corona achter de rug lijkt te zijn, kunnen we het inzetten zoals oorspronkelijk bedoeld. De ervaring met het systeem om te komen tot een onderbouwde evaluatie gaan we nu opbouwen.
Op regionaal niveau is besloten dat de politie haar regierol op het cameratoezicht kernachtiger invult. En dat gemeenten zelf capaciteit leveren voor de observantenrol. We hadden hiervoor eerst een werkafspraak met de gemeente Zaandam. Als gevolg van de vernieuwde rolverdeling is deze vervangen door een dienstverleningsovereenkomst met Purmerend. Begin 2023 overleggen we met de politie (team technisch toezicht) en Purmerend over structurele rapportages en terugkoppeling, zodat de resultaten van cameratoezicht inzichtelijk zijn.
Young Fire & Rescue Team 
Binnen onze gemeente is een Young Fire & Rescue Team (YFRT) actief. Binnen dit team kunnen jongeren van 13 tot 18 jaar op een laagdrempelige manier kennismaken met het werk van de hulpdiensten. In tegenstelling tot de ‘traditionele’ jeugdbrandweer richt het YFRT zich op de brede hulpverlening, dus ook op politie, ambulance enzovoort. Het YFRT komt wekelijks bij elkaar. De deelnemende jeugd krijgt instructie en oefent met echte hulpverleners. Belangrijke meerwaarde van het YFRT is dat de jeugd aan persoonlijke ontwikkeling kan werken en een opleidings- of loopbaanperspectief krijgt. Zo bestaat bijvoorbeeld de mogelijkheid om na je 18e door te stromen naar een functie als hulpverlener. Het YFRT wordt gedragen door de gemeenten Edam-Volendam, Waterland en Landsmeer. En daarnaast door een aantal partners: de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland, de politie, defensie, de Reddingsbrigade en het Rode Kruis. Als gemeente ondersteunen we het YFRT met een klein jaarlijks budget en ambtelijke ondersteuning. Het YFRT-concept blijkt succesvol. In 2019 is gestart met een landelijke uitrol van het concept als ‘modernisatie’ van de jeugdbrandweer. Deze uitrol richt zich in eerste instantie op de Nederlandse veiligheidsregio’s.
Projecten in het Programma Projecten
Project: Tijdelijke verplaatsing brandweer Edam 
De bouw van de tijdelijke huisvesting Brandweer Edam is gerealiseerd binnen het vastgestelde krediet. Het pand is in mei 2022 opgeleverd en intern overgedragen aan de sectie Vastgoed. Het pand is in gebruik genomen door de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland Met uitzondering van de aanleg van de elektra is het project afgerond. Status project: realisatiefase.
Project: Verplaatsing brandweer Kwadijk 
Realisatie van een brandweerpost in Kwadijk op een nieuwe locatie en verkoop van de bestaande locatie.
De omgevingsvergunning is in het derde kwartaal van 2022 afgegeven. De bouw is aan het eind van het tweede kwartaal gestart. De aannemer levert het pand begin 2023 op. Status project: realisatiefase.