Balans en toelichting

In 2021 is de nota Reserves & Voorzieningen opnieuw vastgesteld. Hierin is onderscheid gemaakt tussen een aantal hoofdcategorieën en reserves. Deze indeling is in de bijlage reserves ook gevolgd.

Als gevolg van de nota zijn twee kapitaallastenreserves gevormd, die dienen als dekking voor diverse kapitaallasten van investeringskredieten. Voor nieuwe investeringen mag in principe geen kapitaallastenreserve meer worden gevormd, waardoor deze kapitaallastenreserves gedurende de levensduur van de gerelateerde investeringen zal aflopen naar nihil.

Verder is in de nota Reserves & Voorzieningen het beleid verscherpt omtrent het vormen van overige risicoreserves. Het beleid is dat incidentele lasten zoveel mogelijk via de algemene reserve worden gedekt en slechts in uitzonderingssituaties met significante impact, een nieuwe risicoreserve wordt gevormd. Voor de bestaande risicoreserves is nader beleid opgenomen omtrent het onttrekken van bedragen aan deze reserves.

In de nota Reserves & Voorzieningen is het uitgangspunt opgenomen dat onttrekkingen aan reserves slechts plaatsvinden, voor zover de daadwerkelijke lasten zich hebben voorgedaan. Dit betekent dat wanneer uitgaven niet hebben plaatsgevonden, de bijbehorende onttrekking ook niet plaatsvindt. Dit geldt overigens ook voor dotaties die voortvloeien uit activiteiten zoals de verkoop van gemeentelijke panden. Voor zover deze geen doorgang vinden binnen het boekjaar waarin deze geraamd waren, wordt ook geen dotatie gedaan. Dit zou namelijk enorme tekorten of overschotten kunnen veroorzaken.

Tenslotte is het in de nota Reserves & Voorzieningen mogelijk gemaakt om gedurende het jaar gebruik te maken van de reserve budgetoverheveling, als zich een situatie voordoet waarin activiteiten worden uitgesteld of doorgeschoven naar het volgende jaar.

Een nadere specificatie en onderbouwing van de reserves is te vinden in de bijlage reserves.

Bestemming

De kolom bestemming tussen het eindsaldo 2021 en het beginsaldo van 2022 betreft de resultaatbestemming over 2021, zijnde € 2,8 mln. positief. In totaal is op basis van de resultaatbestemming een toevoeging gedaan aan bestemmingsreserves van  € 2,2 mln, waardoor de totale toevoeging aan de algemene reserve € 0,6 mln. bedraagt.

Algemene reserve

De algemene reserve is bedoeld als buffer om risico's op te vangen. Het betreft de vrij aanwendbare middelen die de gemeente inzet wanneer zich onvoorziene financiële risico’s voordoen. De algemene reserve maakt onderdeel uit van de weerstandscapaciteit. Een totale analyse van de weerstandscapaciteit is opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. In 2022 is de reserve, inclusief resultaatbestemming, afgenomen met een bedrag van € 249.000. Dit wordt veroorzaakt doordat gedurende het jaar veel verschillende onttrekkingen aan de algemene reserve zijn gedaan ten behoeve van diverse doelstellingen. Ook zijn enkele budgetoverhevelingen van voorgaand jaar via de algemene reserve verwerkt. Per saldo zijn de onttrekkingen hoger dan de dotaties.

Bestemmingsreserves

Bestemmingsreserves zijn reserves waar aan de gemeenteraad een specifieke bestemming aan heeft gegeven. De toevoegingen en onttrekkingen zijn geoorloofd voor zover de raad hiertoe heeft besloten. Onttrekkingen aan bestemmingsreserves zijn uitsluitend toegestaan wanneer dit past binnen het specifieke doel van de reserve. Het totaal van de bestemmingsreserves bedraagt per 31-12-2022 € 58,1 mln.

Financiële positie

Hier volgt een beschrijving van de ontwikkeling van de gemeentelijke vermogenspositie. Daarbij wordt de ontwikkeling van het eigen vermogen weergegeven.

Van ons als gemeente wordt verwacht dat wij een belangrijke rol vervullen bij maatschappelijke thema’s. Financiële bewegingsruimte is een minimale voorwaarde om die rol uit te kunnen oefenen. Voor een nadere analyse van het resultaat, verwijzen wij naar het overzicht van baten en lasten en de toelichting daarop.  

Begin 2023 is de gemeenteraad geïnformeerd over de financiële  positie van de gemeente. Op basis van drie onafhankelijke benchmarks van de financiële positie van de gemeente, kan geconcludeerd worden dat de gemeente er financieel nog steeds goed voor staat..

De bijzondere en onzekere situatie van 2021 en begin 2022 als gevolg van Covid-19 lijkt voorbij te zijn. De oorlog in de Oekraïne heeft daarentegen een grote rol gespeeld in het afgelopen boekjaar. In een zeer korte tijd heeft de gemeente huisvesting moeten regelen voor zo'n 250 vluchtelingen uit de Oekraïne en in de bedrijfsvoering aanpassingen moeten doorvoeren om de leefgeldregeling zo snel mogelijk op de rit te krijgen. In afwachting van de financiële regelingen hebben veel burgers en ondernemers zich vrijwillig of tegen een zeer lage vergoeding ingezet om de gemeente hierbij te ondersteunen. Uiteindelijk is vanuit het Rijk besloten om voor deze activiteiten een normvergoeding per gerealiseerde opvangplek toe te kennen. Onze gemeente heeft veel geluk gehad met de mogelijkheid om vluchtelingen op te vangen in bestaande huisvesting, waarbij relatief lage transitiekosten noodzakelijk waren en sprake is van relatief lage exploitatiekosten. Hierdoor is een positief resultaat behaald op de Oekraïne-opvang. Gezien de grote mate van onzekerheid omtrent de opvangmogelijkheden en daaraan gerelateerde kosten in de toekomst, wordt voorgesteld dit positief resultaat volledig toe te voegen aan een nieuwe voor dit doel te vormen reserve. Toekomstige kosten waarvoor de normvergoeding niet toereikend blijkt kunnen dan vanuit deze reserve gedekt worden.

Naar de toekomst toe is het belangrijk om aandacht te blijven schenken aan de ontwikkeling van het eigen vermogen van de gemeente. Er zijn diverse factoren die significante invloed kunnen hebben op het eigen vermogen en daarmee ook de solvabiliteit. De kasstroomprognose is een belangrijk instrument om de liquiditeit te blijven monitoren en de financieringsbehoefte inzichtelijk te krijgen. Deze beïnvloed weer de solvabiliteit. Daarnaast zullen eind 2023 de onderhoudsreserves worden omgezet worden in voorzieningen, een overgang van eigen vermogen naar vreemd vermogen.